Từng là công nhân với 15 năm kinh nghiệm tại một doanh nghiệp (DN) may mặc lớn ở quận Bình Tân, TP HCM nhưng sau khi mất việc, bà Nguyễn Thị Cẩm Thi (44 tuổi, quê Tiền Giang) vẫn chưa tìm được việc làm mới. Với bà, trở ngại lớn nhất khi trở lại thị trường lao động là tuổi tác.
Cửa hẹp khó vượt qua
Bà Thi bị mất việc từ giữa năm 2024 do công ty giải thể vì khó khăn tài chính. Từ một người có công việc ổn định, tay nghề cao, bà bỗng trở thành lao động trung niên phải tìm việc giữa thị trường ngày càng chuộng người trẻ.
Nhiều tháng trước Tết, bà Thi "rải" hồ sơ xin việc nhiều nơi song đều bị từ chối bởi độ tuổi tuyển dụng của các DN chỉ giới hạn cao nhất 40 - 42. Phải đến đầu năm nay, bà mới được một DN may mặc tại quận 6, TP HCM gọi đến thử việc.
Nhờ kinh nghiệm dày dạn, bà Thi nhanh chóng bắt nhịp với công việc, hoàn thành vượt yêu cầu về năng suất và chất lượng sản phẩm. Tưởng mọi khó khăn đã qua, bà háo hức chờ ngày ký hợp đồng chính thức để ổn định cuộc sống. Nhưng đến phút cuối, DN lại thông báo không thể nhận bà, không phải vì tay nghề hay thái độ làm việc mà là vì đã ngoài 40 tuổi.
"Suốt thời gian thử việc, tôi làm không thua kém ai, thậm chí còn hướng dẫn cả các bạn trẻ mới vào nghề. Vậy mà chỉ vì tuổi tác, tôi bị loại. Nếu ngay cả khi đáp ứng mọi yêu cầu công việc mà vẫn không được nhận thì những người lao động (NLĐ) lớn tuổi như tôi còn cơ hội nào?" - bà Thi trăn trở.
Tuổi tác cũng là trở ngại của nhiều lao động phổ thông khi tìm việc. Bà Nguyễn Thị Thùy Linh (ở trọ tại quận 8, TP HCM) cũng từng rơi vào hoàn cảnh long đong, hằng ngày tất tả đi tìm việc khi thất nghiệp ở độ tuổi 45 vào cuối năm 2022 do công ty khó khăn, sa thải hơn 1.000 lao động. Thời điểm bà mất việc cũng là giai đoạn ít DN tuyển dụng. Bà lại lớn tuổi nên gần như không có cơ hội dù đã nộp hồ sơ ở hàng chục DN.
Đó là giai đoạn bà Linh khó khăn nhất do mẹ bệnh, con còn nhỏ, khoản trợ cấp thất nghiệp không đủ chi tiêu. Bà rất cần việc làm song hỏi khắp nơi không ai nhận. Rốt cuộc, bà đành theo chồng đi phụ hồ để có thu nhập, chấp nhận công việc rất vất vả.
"Mãi đến cuối năm 2024, tôi mới xin được làm công nhân thời vụ, chuyên gia công túi xách cho một DN ở quận Bình Tân, tiền công 240.000 đồng/ngày, ngoài ra không có chế độ gì thêm" - bà Linh nhớ lại.
Người lao động tìm việc tại sàn giao dịch việc làm do CSE tổ chức. Ảnh: HUỲNH NHƯ
Cung - cầu khó gặp nhau
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM (CSE), năm 2024, CSE đã tiếp nhận hơn 140.000 hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp. Trong đó, nhóm lao động trên 40 tuổi chiếm trên 40.000 người.
Thực tế, nhu cầu tuyển dụng tăng trở lại trong 2 năm gần đây. Cụ thể, CSE vừa tổ chức Ngày hội Việc làm năm 2025, thu hút 59 DN tham gia tuyển dụng 7.315 vị trí việc làm ở nhiều lĩnh vực. Hầu hết DN không giới hạn độ tuổi ứng viên, trừ một số ngành nghề đặc thù. Điều này mở ra nhiều cơ hội cho NLĐ ở các nhóm tuổi khác nhau.
Thế nhưng, NLĐ lớn tuổi vẫn gặp nhiều rào cản khi tìm việc. Dù không nêu rõ trong thông báo tuyển dụng, một số DN vẫn có xu hướng ưu tiên ứng viên trẻ, nhất là ở vị trí đòi hỏi cường độ làm việc cao, khả năng thích ứng nhanh với công nghệ và làm việc lâu dài. Ngoài ra, yêu cầu về sức khỏe, ngoại hình, khả năng sử dụng công nghệ cũng có thể trở thành rào cản, khiến NLĐ lớn tuổi khó cạnh tranh với ứng viên trẻ hơn.
Ông Lương Đức Mạnh - nhân viên tư vấn tuyển dụng miễn phí tại khu vực Thủ Đức, TP HCM - cho biết hiện nay, nhiều DN tuyển lao động phổ thông , có nơi giới hạn 46 tuổi. Song, NLĐ lớn tuổi, nhất là nữ, rất khó đáp ứng do làm việc cường độ cao, thời gian xoay ca ngày đêm có khi kéo dài 12 giờ.
Nhằm ổn định nhân lực, Công ty TNHH Tai Nan International Vietnam - chuyên gia công ngành hàng may mặc ở quận 8 - tuyển lao động quanh năm. Song, vẫn rất ít người ứng tuyển dù tiêu chí DN đưa ra là chỉ cần biết đọc, biết viết, có sức khỏe và còn trong độ tuổi lao động.
Theo bà Lê Thị Thúy Hằng, đại diện Công ty Tai Nan International Vietnam, nguyên nhân là do ngành may mặc không còn thu hút lao động trẻ. Trong khi đó, NLĐ lớn tuổi, đã có con nhỏ lại mong muốn có nơi ở, công việc ổn định để con cái thuận tiện học tập nên ngại dịch chuyển hay không muốn tăng ca quá nhiều... Do đó, dù DN "đỏ mắt" tìm lao động, sẵn sàng trao cơ hội việc làm cho NLĐ lớn tuổi nhưng họ vẫn khó tiếp cận việc làm.
Cần có chính sách việc làm bền vững
Luật sư Phan Thị Lan, Đoàn Luật sư TP HCM, cho rằng khi mất việc ở tuổi xế chiều, NLĐ rất khó xin việc. Do vậy, để họ có thể ở lại hệ thống an sinh, nhà nước cần có các chính sách về bảo hộ việc làm bền vững, cũng như khuyến khích DN sẵn sàng sử dụng và tuyển dụng NLĐ lớn tuổi. Bên cạnh đó, khi NLĐ mất việc, điều cần thiết là giới thiệu việc làm, hỗ trợ đào tạo tay nghề, kỹ năng để chuyển đổi nghề nghiệp cho họ.
Để làm được điều này, cần có sự chung tay của hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm, Công đoàn và chính quyền địa phương trong việc kết nối cung - cầu lao động. Dù cơ hội việc làm rộng mở nhưng để có được công việc phù hợp, NLĐ lớn tuổi cần nỗ lực nâng cao kỹ năng và thích ứng với yêu cầu của thị trường lao động.
và quét mã QR
Bình luận (0)