Chủ động tạo nguồn nhân lực số

Chuyển đổi số trong ngành tài chính - ngân hàng đang diễn ra mạnh mẽ, đòi hỏi lực lượng lao động mới có khả năng kết hợp giữa chuyên môn tài chính và kỹ năng công nghệ. Nhưng khoảng trống lớn về nguồn nhân lực đang khiến nhiều doanh nghiệp (DN) gặp khó trong quá trình số hóa.

Ngày càng cấp thiết

Tại hội thảo "Fintech 2025: Chiến lược tài chính số cho DN" vừa được tổ chức tại TP HCM, các DN fintech (công nghệ tài chính), ngân hàng thương mại, công ty tài chính cùng thẳng thắn nhìn nhận nguồn nhân lực tài chính số hiện nay chưa đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi đang ngày càng cấp thiết.

Theo PGS-TS Phạm Thị Liên, Giám đốc Đào tạo của Asia Vietnam, ngành fintech toàn cầu đang tăng trưởng trên 40% mỗi năm (theo dữ liệu Statista năm 2024), kéo theo nhu cầu nhân sự tăng vọt. Tuy nhiên, nhiều DN lại rơi vào tình trạng "khát người" trầm trọng.

Nhiều báo cáo gần đây cũng cho thấy, 58% DN tài chính tại Việt Nam gặp khó khăn trong tuyển dụng nhân lực có kỹ năng kết hợp giữa tài chính và công nghệ. Trong khi đó, Diễn đàn Kinh tế thế giới dự báo đến năm 2025, có đến 50% lực lượng lao động toàn cầu cần được tái đào tạo để thích ứng với xu hướng số hóa. 

"DN fintech đang cần những nhân sự hiểu biết cả tài chính, công nghệ, phân tích dữ liệu, blockchain (chuỗi khối), trí tuệ nhân tạo (AI) và quản trị rủi ro số - nhưng đây lại là những kỹ năng mà sinh viên (SV) ra trường còn rất thiếu" - bà Liên nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Trí Vĩnh, Giám đốc chiến lược một công ty fintech có trụ sở tại TP HCM, cho biết nhu cầu tuyển dụng các vị trí như kỹ sư dữ liệu tài chính, phân tích rủi ro bằng AI, chuyên viên phát triển sản phẩm ngân hàng số đang tăng nhanh, nhưng nguồn ứng viên phù hợp lại khan hiếm. 

"Dù đã mở rộng kênh tuyển dụng, nâng mức đãi ngộ và cho phép làm việc từ xa, chúng tôi vẫn không tuyển đủ người có thể vừa hiểu tài chính vừa nắm công nghệ. Có tháng chỉ tuyển được một vài hồ sơ trong hàng trăm đơn ứng tuyển" - ông Vĩnh nói.

Bà Phan Thị Minh Ngọc, Trưởng bộ phận nhân sự tại một ngân hàng thương mại cổ phần, cho biết thường xuyên gặp tình huống ứng viên tài chính không biết dùng phần mềm phân tích dữ liệu, còn ứng viên công nghệ thông tin thì không hiểu nguyên tắc tín dụng, rủi ro tài chính hay tuân thủ pháp lý. Nhân lực bị phân mảnh như vậy rất khó triển khai sản phẩm tài chính số hiệu quả.

Không chỉ SV mới ra trường gặp khó, ngay cả những người đang làm trong ngành tài chính - ngân hàng lâu năm cũng bắt đầu cảm nhận rõ áp lực chuyển đổi. Nhiều người thừa nhận họ bị "tụt lại" khi DN bắt đầu triển khai nền tảng số, tự động hóa quy trình, phân tích dữ liệu lớn. "Tôi đã làm hơn 10 năm nhưng giờ công việc ngày càng phụ thuộc vào hệ thống số. Nếu không học thêm kỹ năng mới, có thể vài năm nữa tôi sẽ bị thay thế" - bà Lê Thu Hoài, nhân viên tín dụng tại TP HCM, bộc bạch.

Đẩy mạnh đào tạo tích hợp

Trước thực trạng mất cân đối giữa cung - cầu nhân lực tài chính số, nhiều chuyên gia đồng tình giải pháp căn cơ là đẩy mạnh đào tạo kết nối giữa nhà trường và DN, cũng như có chính sách hỗ trợ người lao động nâng cấp kỹ năng theo hướng linh hoạt và thực tiễn hơn.

Một số mô hình hợp tác giữa DN và trường đại học đã cho thấy tín hiệu tích cực. Đơn cử như chương trình thực tập kéo dài 6 tháng được triển khai tại một ngân hàng lớn, trong đó SV năm cuối ngành tài chính được làm việc trực tiếp tại các phòng ban ngân hàng số, tiếp cận với dữ liệu thật và phần mềm nghiệp vụ. Tỉ lệ SV sau thực tập được nhận vào làm chính thức 80%. Đây là giải pháp 2 bên cùng có lợi, DN có nhân lực phù hợp, SV có việc làm ngay khi tốt nghiệp.

PGS-TS Phạm Thị Liên cho rằng việc kết nối các cơ sở đào tạo và DN là chìa khóa để giải bài toán nhân lực tài chính số trong kỷ nguyên chuyển đổi mạnh mẽ như hiện nay. Theo bà, xây dựng mô hình đào tạo linh hoạt, thực tiễn, có sự tham gia sâu của DN vào cả thiết kế chương trình, giảng dạy và cố vấn sẽ giúp các công ty fintech chủ động nguồn nhân lực.

Một số DN lớn khác trong lĩnh vực tài chính - công nghệ cũng đã thành lập "học viện nội bộ" để đào tạo chuyên sâu các kỹ năng số cho nhân viên cũ và nhân viên mới. Các chương trình này thường ngắn hạn (3 - 6 tháng), tập trung vào nội dung thực hành như phân tích dữ liệu tài chính, thiết kế quy trình tự động, đánh giá tín dụng bằng AI...

Ở góc độ DN, bà Nguyễn Thị Ngoan, CEO Jetpay, cho rằng SV từ các chương trình liên kết quốc tế cũng là nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành fintech. Họ không chỉ có nền tảng chuyên môn vững mà còn có kỹ năng ngoại ngữ, tư duy tích hợp công nghệ và khả năng thích ứng tốt - những yếu tố mà DN đang tìm kiếm. 

"Việc kết hợp giữa học tại Việt Nam và trải nghiệm thực tế quốc tế giúp SV vừa hiểu bối cảnh trong nước, vừa nắm bắt xu hướng toàn cầu. Đó là lợi thế vượt trội khi bước vào thị trường việc làm tài chính - công nghệ" - bà Ngoan nhấn mạnh.