GIẢI BÀI TOÁN LỆCH PHA CUNG - CẦU LAO ĐỘNG (*): Kết nối nhà trường - doanh nghiệp

Doanh nghiệp (DN) được xem là cánh tay nối dài của nhà trường, cung cấp không gian thực hành, xưởng thí nghiệm và cơ hội thực tập trong môi trường làm việc chuyên nghiệp cho sinh viên (SV).

Định hướng cho sinh viên

Nhiều năm qua, các cơ sở giáo dục đại học (ĐH) đã chuyển từ đào tạo thuần lý thuyết sang đào tạo gắn với thực hành. Việc hợp tác cùng DN giúp chương trình học được "cập nhật sống" với nhu cầu nhân lực, tránh tình trạng SV ra trường phải đào tạo lại.

ThS Nguyễn Thị Kim Phụng, Phó trưởng phòng Phụ trách Phòng Tuyển sinh, Truyền thông và Quan hệ DN, Trường ĐH Tài chính - Marketing (UFM), cho biết tất cả SV của UFM đều được tham gia các chương trình học tập thực tế và báo cáo chuyên đề tại DN,, tùy theo chuyên ngành, nhằm định hướng nghề nghiệp rõ ràng hơn. Ngay từ năm nhất và năm hai, SV đã được trải nghiệm môi trường làm việc, văn hóa DN và tìm hiểu nhu cầu tuyển dụng của các công ty. Đến năm ba và năm cuối, SV tiếp tục tham gia các học phần thực tế, định hướng nghề nghiệp chuyên sâu và thực tập tốt nghiệp tại DN.

Chương trình kết nối SV - DN cũng được nhiều trường ĐH tại TP HCM triển khai với nhiều hình thức như: học tập thực tế, học kỳ DN... Khi tham gia, SV được hướng dẫn, đánh giá về kiến thức, thái độ, kỹ năng của giảng viên và nhân sự tại DN.

Tại talkshow "Nhà trường - DN trong triển khai mô hình đào tạo đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp" do Trường ĐH Bách khoa TP HCM tổ chức mới đây, bà Lê Thanh Trúc, Giám đốc Nhân sự Công ty CP Ánh sáng Châu Á, cho biết DN luôn tiếp nhận thực tập sinh là SV các chuyên ngành quản lý, tài chính - kế toán, marketing, quản trị nhân sự, kỹ thuật thực phẩm... đến từ các trường ĐH. Thực tập sinh được trả lương, hướng dẫn, đánh giá năng lực và nhiều SV quay lại DN làm việc chính thức sau khi tốt nghiệp.

Việc tiếp nhận thực tập sinh là nhằm bổ sung nguồn lực trẻ, cũng là hỗ trợ SV tiếp cận thực tế. "Việc kết nối đào tạo - DN tạo ra đội ngũ ứng viên tiềm năng, góp phần đồng hành với nhà trường để thu hẹp khoảng cách kỹ năng. Thực tập là "giai đoạn thử việc mở rộng", giúp DN quản lý rủi ro tuyển dụng và đánh giá ứng viên trong môi trường thực tế trước khi tuyển dụng chính thức" - bà Trúc phân tích.

Tuy nhiên, mức độ kết nối SV với DN hiện nay vẫn chưa đồng đều, thậm chí có tình trạng nhiều SV đến DN chỉ "cưỡi ngựa xem hoa". Tại nhiều ngày hội việc làm do các trường ĐH tổ chức, không ít DN thừa nhận rất muốn SV tham gia sâu vào công việc hằng ngày ở DN. Qua đó, các em sẽ hiểu sâu về tính chất, đặc thù công việc, song vì nhiều lý do khiến kỳ thực tập chỉ dừng lại ở mức độ nhất định.

Đào tạo theo nhu cầu

Theo TS Hoàng Văn Phúc, Hiệu trưởng Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn, nguyên tắc hợp tác với DN của nhà trường là cầu thị và khiêm nhường. Trong đó, mục tiêu đào tạo hàng đầu là bám sát nhu cầu sử dụng nguồn lao động của DN.

"Nhà trường lắng nghe góp ý thẳng thắn từ DN về thái độ, trình độ của SV. Nhà trường đặt DN vào vị trí đối tác quan trọng, tiếp thu những phản hồi để điều chỉnh chương trình đào tạo" - TS Phúc nhấn mạnh.

Để bảo đảm SV có tay nghề vững vàng, nhà trường chú trọng đào tạo "thực chiến" bằng cách đưa họ đến DN ngay từ năm nhất. Việc này đòi hỏi nhà trường phải chủ động, từ việc bố trí xe đưa đón SV đến "gõ cửa" kết nối DN, tạo điều kiện để các em tham quan, thực hành sớm.

Ở một số quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore..., SV chỉ cần đi học vài buổi/tuần. Thời gian còn lại, họ đi làm thêm tại DN để tích lũy kinh nghiệm và có tiền trang trải chi phí sinh hoạt. Đến khi tốt nghiệp, SV đã vững tay nghề, không sợ thiếu việc làm, thậm chí có thể lựa chọn những công việc có mức lương hấp dẫn.

"Với Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn, đến nay đã ký kết hợp tác với hơn 200 DN. Đây chính là "kho báu" dành cho SV trong nước và quốc tế đến học tập" - TS Hoàng Văn Phúc ví von.

Theo ThS Phan Thị Lệ Thu, Phó Hiệu trưởng Trường CĐ Viễn Đông, công nghệ thay đổi từng giờ khiến các cơ sở giáo dục, dù là công lập hay ngoài công lập, khó thể tự đầu tư cơ sở vật chất kịp xu hướng. Do đó, giải pháp tốt nhất là gắn liền với DN theo cơ chế "win-win" (cùng thắng).

Mối quan hệ giữa nhà trường và DN không chỉ dừng lại ở việc đưa SV đi thực tập cuối khóa mà còn được đẩy mạnh và chuyên sâu hơn ngay từ sớm. Nhà trường áp dụng hình thức thực tập môn học, ngay cả giảng viên cũng phải đến DN để học tập, nâng cao kiến thức và tay nghề.

"Ngoài việc nhà trường tự tạo mối quan hệ với DN, các chương trình kết nối nguồn nhân lực với nhà tuyển dụng cũng là cầu nối giúp đào tạo đi đúng hướng" - ThS Thu nhìn nhận.

TS Đinh Văn Đệ, quyền Hiệu trưởng Trường CĐ Lý Tự Trọng TP HCM, cho biết dù đã ký kết hợp tác với hơn 1.000 DN trong và ngoài nước, song nhà trường vẫn rất chú trọng tham gia các chương trình kết nối nguồn nhân lực với nhà tuyển dụng, như Job Link 2025 do Báo Người Lao Động sắp tổ chức. Trong giai đoạn hiện nay, những chương trình kết nối này không chỉ là hoạt động hỗ trợ nghề nghiệp mà còn là lá chắn bảo vệ và định hướng đúng đắn cho SV. 

(Còn tiếp)

____________

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 7-10