Nhiều sinh viên mới tốt nghiệp chật vật thích nghi với môi trường làm việc

Mỗi năm, hàng trăm ngàn sinh viên tốt nghiệp gia nhập thị trường lao động với kỳ vọng tìm được công việc phù hợp và xây dựng sự nghiệp vững chắc. Tuy nhiên, thực tế cho thấy khoảng cách đáng kể giữa mong đợi của lao động trẻ và yêu cầu từ doanh nghiệp. 

Nhiều nhà tuyển dụng cho rằng sinh viên mới ra trường không chỉ thiếu hụt kỹ năng chuyên môn mà còn hạn chế trong tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề và tác phong làm việc chuyên nghiệp. Điều này khiến không ít người trẻ mất nhiều thời gian để thích nghi, thậm chí bị đào thải nếu không kịp nâng cao năng lực và điều chỉnh thái độ làm việc.

Một báo cáo về lương và thị trường lao động mới đây chỉ ra rằng 59,1% doanh nghiệp có kế hoạch tuyển dụng thêm nhưng chủ yếu tìm kiếm ứng viên có kinh nghiệm từ 1-3 năm, thay vì chỉ dựa vào bằng cấp. Đặc biệt, các kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy linh hoạt và khả năng thích nghi với thực tế công việc đang được đánh giá cao hơn bao giờ hết. 

Đây là minh chứng rõ ràng cho sự thay đổi trong tiêu chí tuyển dụng của doanh nghiệp, khi họ ưu tiên năng lực thực tiễn hơn so với thành tích học thuật.

Anh Lê Quốc Huy (quận 12, TP HCM), cử nhân ngành quản trị kinh doanh, từng háo hức bắt đầu công việc nhân viên kinh doanh tại một công ty nội thất. Tuy nhiên, những ngày đầu tiên gặp khách hàng không diễn ra suôn sẻ như anh tưởng tượng.

Trong môi trường đại học, anh Huy chủ yếu làm bài tập nhóm, thuyết trình trước lớp, nhưng khi đi làm, mọi thứ hoàn toàn khác. Đối diện với khách hàng, anh không chỉ cần hiểu sản phẩm mà còn phải biết giao tiếp khéo léo, xử lý tình huống linh hoạt. 

"Khi khách hỏi sâu về chất liệu, công năng hay so sánh với đối thủ, mình lại lúng túng vì thiếu kỹ năng phản hồi thuyết phục. Nhiều lần, khách có quan tâm nhưng mình không chốt được đơn" - anh Huy nói.

Tương tự, chị Nguyễn Thị Nhung (huyện Hóc Môn, TP HCM), cử nhân ngành công nghệ thông tin từ một trường đại học lớn, trúng tuyển vào một công ty phần mềm ngay sau khi tốt nghiệp. Nhưng chỉ sau một tháng, chị Nhung bắt đầu gặp khó khăn trong việc thích nghi với môi trường doanh nghiệp.

"Ở trường, mình chủ yếu học lý thuyết và làm bài tập cá nhân. Khi đi làm, mọi thứ thay đổi hoàn toàn, từ cách tổ chức công việc theo quy trình đến việc phối hợp với đồng đội để đảm bảo tiến độ dự án. Chưa quen với quy trình làm việc nhóm, thiếu kinh nghiệm triển khai dự án thực tế và chưa thành thạo các công cụ quản lý mã nguồn khiến mình cảm thấy choáng ngợp trước khối lượng công việc" - chị Nhung bày tỏ.

Theo các chuyên gia nhân sự, để thu hẹp khoảng cách này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, doanh nghiệp và sinh viên. Các trường đại học cần đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường hợp tác với doanh nghiệp để xây dựng chương trình thực tập hiệu quả. Về phía doanh nghiệp, có thể chủ động tổ chức các khóa đào tạo, hướng nghiệp nhằm giúp sinh viên tiếp cận thực tế sớm hơn. 

Về phía sinh viên, tinh thần tự học và chủ động trau dồi kỹ năng là yếu tố quan trọng giúp họ đáp ứng tốt hơn yêu cầu công việc, nâng cao cơ hội phát triển trong tương lai. Khi khoảng cách giữa đào tạo và thực tiễn được rút ngắn, không chỉ sinh viên được hưởng lợi mà doanh nghiệp cũng sẽ có nguồn nhân lực chất lượng, sẵn sàng hòa nhập với thị trường lao động.